Класифікація парагенетичних і парадинамічних зв’язків у ландшафтних системах

  • Ю. В. Яцентюк Вінницький державний педагогічний університет імені Михайла Коцюбинського https://orcid.org/0000-0003-2906-4828
Ключові слова: парадинамічна антропогенна ландшафтна система, ландшафт, природні умови, антропогенний ландшафт

Анотація

Мета. Впорядкувати різноманіття парадинамічних і парагенетичних зв’язків у ландшафтних системах шляхом їх класифікації за різними ознаками. Методи. Логічні, теоретичного узагальнення, знаходження емпіричних залежностей, аналітико-картографічного аналізу. Результати. Наведено класифікацію парадинамічних і парагенетичних зв’язків у ландшафтних системах за закономірностями, спрямованістю, змістом, вираженістю, силою та характером впливу. Представлено схеми класифікації, охарактеризовано види парадинамічних і парагенетичних зв’язків. Проведений аналіз дозволив виділити за закономірностями натуральні та суспільні; за спрямованістю – прямі, зворотні, поздовжні та поперечні; за змістом – внутрішньосистемні та міжсистемні; за вираженістю – явні та приховані; за характером впливу – позитивні та негативні; за силою – міцні та слабкі парадинамічні та парагенетичні зв’язки у ландшафтних системах. Висновки. Виявлено, що дослідження особливостей та механізмів прояву парадинамічних і парагенетичних зв’язків дозволяє проектувати та створювати оптимально функціонуючі парадинамічні антропогенні ландшафтні системи, що переважають у ландшафтній структурі антропогенно освоєних регіонів Землі.

Завантаження

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Біографія автора

Ю. В. Яцентюк, Вінницький державний педагогічний університет імені Михайла Коцюбинського

кандидат географічних наук, доцент

Посилання

Bokov, V.O. (1990). Prostranstvenno-vremennye osnovy geosy`stemnyx vzay`modejstvy`j [Spatio-temporal foundations of interactions of geosystems]. Moscow, 39. (in Russian)

Vorovka, V.P. (2017). Parady`namichni vzayemodiyi v antropogennomu landshaftnomu kompleksi «mors`ky`j port-akvatoriya morya» . [Paradinamyc interactions in anthropogenic landscape complex «seaport-sea area»]. Naukovy`j visny`k Xersons`kogo derzhavnogo universy`tetu. - Scientific Herald of Kherson State University. Seriya: Geografichni nauky`, (6), 127-134. (in Ukrainian)

Hrodzynskyi, M. (2014). Landshaftna ekolohiia [Landscape Ecology]. Ky`yiv: Znannia, 550. (in Ukrainian)

Hrodzynskyi, M. (2005). Piznannia landshaftu: mistse i prostir [Cognition of the landscape: location and space]. Ky`yiv: VPTs «Kyivskyi universytet», 2, 503. (in Ukrainian)

Deny`sy`k, G., Stefankov, L. (2017). Suchasni napriamy doslidzhen antropohennykh landshaftiv v Ukraini [Modern directions of research of anthropogenic landscapes in Ukraine]. Heohrafycheskye aspekty ustoichyvoho razvytyia rehyonov. Homel : HHU ym. F. Skoryny, 15-18. (in Ukrainian)

Dmy`truk, O. (2004). Urbanizovani landshafty`: teorety`chni ta metody`chni osnovy` konstrukty`vno-geografichnogo doslidzhennya [Urbanized landscapes: theoretical and methodological foundations of structural geographic research]. Ky`yiv: VGL «Obriyi», 240. (in Ukrainian)

Lavryk O.(2015). Richkovi landshaftno-tekhnichni systemy [River Landscape-Technical Systems]. Uman: VPTs «Vizavi», 301. (in Ukrainian)

Mihno, V. B., D'yakonov, K. N., Bykovskaya, O. P., Gorbunov, A. S., Merekalova, K.A., Horoshev, A.V. (2018). Sovremennoe landshaftno-ehkologicheskoe sostoyanie i problemy optimizacii prirodnoj sredy regionov [Modern landscape-ecological state and problems of optimization of the natural environment of the regions]. Voronezh: Ystoky, 2, 426. (in Russian)

Pashhenko, V. (1999). Metodologiya postneklasy`chnogo landshaftoznavstva [Methodology of Post-Classical Landscape Science]. Ky`yiv, 284. (in Ukrainian)

Pistun, M. Osnovy` teoriyi suspil`noyi geografiyi [Fundamentals of the theory of social geography]. Ky`yiv: Vy`shha shkola, 231. (in Ukrainian)

Preobrazhensky`j, V.S. (1978). Pry`roda, texny`ka, geotexny`chesky`e sy`stemy [Nature, technology, geotechnical systems]. Moskva: Nauka, 151. (in Russian)

Topchiyev, O. (2001). Osnovy` suspil`noyi geografiyi [Fundamentals of social geography]. Odesa: Astropry`nt, 560. (in Ukrainian)

Yatsentyuk,Yu. (2006). Antropogenni paragenety`chni landshaftni kompleksy`[ Anthropogenic paragenetic landscape complexes]. Scientific notes of the Vinnitsa State Pedagogical University named after Mikhail Kotsiubynsky. Series: Geography, (12), 43-48. (in Ukrainian)

Yatsentyuk, Yu. (2018). Mis`ki parady`namichni antropogenni landshaftni sy`stemy` [The urban рaradynamic anthropogenic landscape systems]. Visnyk of V. N. Karazin Kharkiv National University Series «Еcоlogy», (18), 69-79. (in Ukrainian)

Yatsentyuk, Yu. (2016). Paragenety`chni ta parady`namichni zv'yazky` v antropogenny`x landshaftny`x sy`stemax [Paragenetic and paradigm relationships in anthropogenic landscape systems]. Ukrainian Geography: Modern Challenges, 2, 354-356.(in Ukrainian)

Yatsentyuk, Yu. (2018). Parady`namy`cheskaya zona my`neral`nogo (geomorfology`cheskogo) vly`yany`ya vodoxrany`ly`shh Podol`skogo regy`ona Ukray`ny [The paradynamic zone of mineral impact of reservoirs of Podillya region of Ukraine]. Problems of geography, (1-2), 101-112. (in Russian)

Yatsentyuk, Yu. (2018). Parady`namy`chesky`e svyazy` v gornopromyshlennyx parady`namy`chesky`x antropogennyx landshaftnyx sy`stemax Ukray`ny [Paradynamic connections in mining industrial paradynamic anthropogenic landscape systems of Ukraine]. Magiloŷski meridian, 18 (1-2(41-42)), 71-76. (in Russian)

Yatsentyuk, Yu. (2017). Parady`namichna antropogenna landshaftna sy`stema Xmel`ny`cz`koyi atomnoyi elektrostanciyi [Paradynamic anthropogenic landscape system of the Khmel'nitskiy nuclear power plant]. Visny`k Xarkivs`kogo nacional`nogo universy`tetu imeni V.N. Karazina. Seriya «Ekologiya» [Visnyk of V. N. Karazin Kharkiv National University Series «Еcоlogy»], (16), 107-112. (in Ukrainian)

Yatsentyuk, Yu. (2013). Parady`namichni i paragenety`chni zv'yazky` ta landshafty`[Paradigmatic and paragenetic relationships and landscapes. ]. Geografichna nauka i prakty`ka: vy`kly`ky` epoxy`, 2, 89-91. (in Ukrainian)

Yatsentyuk, Yu. (2014) Promislovі antropogennі paradinamіchnі ta paragenetichnі landshaftnі sistemi mіsta Vіnnitsі [Industrial anthropogenic paragenetic and paradynamic landscape systems of Vinnitsa]. Man and environment. Issues of neoecology, (3-4), 94-98 (in Ukrainian)

Опубліковано
2018-12-22
Як цитувати
Яцентюк, Ю. В. (2018). Класифікація парагенетичних і парадинамічних зв’язків у ландшафтних системах. Вісник Харківського національного університету імені В. Н. Каразіна серія «Екологія», (19), 30-38. https://doi.org/10.26565/1992-4259-2018-19-03