Комплексоутворення білки-ДНК: контактні профілі в жолобках ДНК

  • M. Yu. Zhitnikova Інститут радіофізики та електроніки ім. О.Я.Усикова НАН України, вул. Акад. Проскури, 12, Харків, 61085, Україна https://orcid.org/0000-0003-0003-7375
  • A. V. Shestopalova Iнститут радіофізики та електроніки ім. О.Я.Усикова НАН України, вул. Акад. Проскури, 12, Харків, 61085, Україна; Харківський національний університет імені В.Н. Каразина, м. Свободи, 4, 61022, Харків, Україна
Ключові слова: білково-нуклеїнове впізнавання, білково-нуклеїнові контакти, структура ДНК, передбачення сайтів зв’язування, структурні варіації

Анотація

Актуальність. Дослідження механізмів специфічного білково-нуклеїнового комплексоутворення дозволяє встановити загальні принципи молекулярного впізнавання, які необхідно враховувати при розробці штучних наноструктур на основі біополімерів, а також для підвищення ефективності прогнозування сайтів зв'язування білків і ДНК. Одними з основних характеристик білково-нуклеїнових комплексів є кількість і тип контактів в сайтах зв'язування ДНК і білків. Конформаційні перебудови подвійної спіралі ДНК можуть викликати зміни цих характеристик.

Мета роботи. Метою нашого дослідження було визначення особливостей взаємодії між нуклеотидами і амінокислотними залишками в сайтах зв'язування білково-нуклеїнових комплексів в залежності від конформації дезоксирибози і кута γ полінуклеотидного ланцюга.

Матеріали і методи. При дослідженні механізмів білково-нуклеїнового впізнавання ми встановили міжмолекулярні контакти для 128 білково-нуклеїнових комплексів із структурних баз даних. Конформаційні параметри цукрофосфатного остову ДНК розраховувалися за допомогою пакету програм 3DNA/СompDNA. Кількість білково-нуклеїнових контактів визначалася за геометричним критерієм. Два атома білка і ДНК вважалися взаємодіючими, якщо відстань між їх центрами була менша 4,5 Å. Амінокислотні залишки позначалися за шкалою гідрофобності як гідрофобні або неполярні та полярні.

Результати. Аналіз розподілу білково-нуклеїнових контактів показав, що нуклеотиди, незалежно від конформації, утворюють в обох жолобках більше контактів з полярними амінокислотними залишками, ніж з гідрофобними. Але профіль таких контактів різниться в малому і великому жолобках і залежить як від конформації дезоксирибози, так і кута γ. Контактні профілі також характеризуються сиквенс-специфічністю або різною схильністю нуклеотидів до взаємодій з амінокислотними залишками в обох жолобках.

Висновки. Кількість і тип білково-нуклеїнових контактів та їх розподіл по жолобках залежать від конформації цукрофосфатного остову, нуклеотидної послідовності і типу амінокислот в сайтах зв'язування.

Завантаження

##plugins.generic.usageStats.noStats##

Біографія автора

M. Yu. Zhitnikova, Інститут радіофізики та електроніки ім. О.Я.Усикова НАН України, вул. Акад. Проскури, 12, Харків, 61085, Україна

м.н.с відділу біологічної фізики

Посилання

Si, J., Zhao, R., & Wu, R. (2015). An Overview of the Prediction of Protein DNA-Binding Sites. International Journal of Molecular Sciences, 16, 5194-5215. doi: 10.3390/ijms16035194

Mandel-Gutfreund, Y., & Margalit, H. (1998). Quantitative parameters for amino acid–base interaction: implications for prediction of protein–DNA binding sites. Nucleic Acids Research, 26(10), 2306–2312. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC147552/pdf/262306.pdf

Jones, S., Shanahan, H.P., Berman, H.M., & Thornton, J.M. (2003). Using electrostatic potentials to predict DNA-binding sites on DNA-binding proteins. Nucleic Acids Research, 31, 7189–7198. doi: 10.1093/nar/gfg922

Shanahan, H.P., Garcia, M.A., Jones, S., & Thornton, J.M. (2004). Identifying DNA-binding proteins using structural motifs and the electrostatic potential. Nucleic Acids Research, 32, 4732–4741. doi: 10.1093/nar/gkh803

Ofran, Y., Mysore, V., & Rost, B. (2007). Prediction of DNA-binding residues from sequence. Bioinformatics, 23(13), i347–i353. doi: 10.1093/bioinformatics/btm174

Luscombe, N.M., Laskowski, R.A., & Thornton, J.M. (2001). Amino acid–base interactions: a three-dimensional analysis of protein–DNA interactions at an atomic level. Nucleic Acids Research, 29(13), 2860–2874. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC55782/

Lejeune, D., Delsaux, N., Charloteaux, B., Thomas, A., & Brasseur, R. (2005). Protein–Nucleic Acid Recognition: Statistical Analysis of Atomic Interactions and Influence of DNA Structure. Proteins, 61(2), 258–271. doi: 10.1002/prot.20607

Tolstorukov, M.Y., Jernigan, R.L., & Zhurkin, V.B. (2004). Protein-DNA hydrophobic recognition in the minor groove is facilitated by sugar switching. Journal of Molecular Biology, 337, 65–76. doi: 10.1016/j.jmb.2004.01.011

Rohs, R., Jin, X., West, S.M., Joshi, R., Honig, B., & Mann, R.S. (2010). Origins of specificity in protein-DNA recognition. Annual review of biochemistry, 79, 233–26. doi: 10.1146/annurev-biochem-060408-091030

Schneider, B., Cerny, J., Svozil, D., Cech, P., Gelly, J.-C., & de Brevern, A. G. (2014). Bioinformatic analysis of the protein/DNA interface. Nucleic Acids Research, 42(5), 3381–3394. doi: 10.1093/nar/gkt1273

Locasale J.W., Napoli A.A., Chen S., Berman H.M., & Lawson,C.L. (2009). Signatures of protein-DNA recognition in free DNA binding sites. Journal of Molecular Biology, 386, 1054–1065. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2753591/

Zhao, J., Bacolla, A., Wang, G., & Vasquez, K.M. (2010). Non-B DNA structure-induced genetic instability and evolution. Cellular and Molecular Life Sciences, 67, 43–62. doi: 10.1007/s00018-009-0131-2

Schneider, B., Neidle, S., & Berman, H. M. (1997). Conformations of the sugar–phosphate backbone in helical DNA crystal structures. Biopolymers, 42(1), 113–124. doi:10.1002/(SICI)1097-0282(199707)42:1<113::AID-BIP10>3.0.CO;2-O

Varnai, P., Djuranovic, D., Lavery, R., & Hartmann, B. (2002). -γ transitions in the B-DNA backbone. Nucleic Acids Research, 30(24), 5398–5406. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC140057/

Zhitnikova, M.Yu., Boryskina, O.P., & Shestopalova, A.V. (2014). Sequence-specific transitions of the torsion angle gamma change the polar-hydrophobic profile of the DNA grooves: implication for indirect protein-DNA recognition. Journal of Biomolecular Structure and Dynamics, 32(10), 1670-1685. doi: 10.1080/07391102.2013.830579

Berman, H. M., Olson, W. K., Beveridge, D. L., Gelbin, A., Demeny, T., Hsieh, S. H., … Schneider, B. (1992). The nucleic acid database: A comprehensive relational database of three-dimensional structures of nucleic acids. Biophysical Journal, 63, 751–759. doi: 10.1016/S0006-3495(92)81649-1

Lu, X. J., & Olson, W. K. 3DNA: (2003). A software package for the analysis, rebuilding and visualization of three-dimensional nucleic acid structures. Nucleic Acids Research, 31, 5108–5121. doi: 10.1093/nar/gkg680

Ahmad, S., Gromiha, M.M., & Sarai, A. (2004). Analysis and prediction of DNA-binding proteins and their binding residues based on composition, sequence and structural information. Bioinformatics, 20, 477–486. doi: 10.1093/bioinformatics/btg432

Kuznetsov, I.B., Gou, Z., Li, R., & Hwang, S. (2006). Using evolutionary and structural information to predict DNA-binding sites on DNA-binding proteins. Proteins, 64, 19–27. doi: 10.1002/prot.20977

Bartlett, G.J., Porter, C.T., Borkakoti, N., & Thornton, J.M. (2002). Analysis of catalytic residues in enzyme active sites. Journal of Molecular Biology, 324, 105–121. doi: 10.1016/S0022-2836(02)01036-7

Faucher, J., & Pliska, V. (1983). Hydrophobic parameters pi of amino acid side chains from the partitioning of N-acetyl-amino-acid amides. European Journal of Medicinal Chemistry, 18, 369–375. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/246404378_Hydrophobic_parameters_II_of_amino_acid_side-chains_from_the_partitioning_of_N-acetyl-amino_acid_amides

Kyte, J., & Doolittle, R.F. (1982). A simple method for displaying the hydropathic character of a protein. Journal of Molecular Biology, 157, 105–132. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0022283682905150?via%3Dihub

Corona, R. I., & Guo, J.T. (2016). Statistical analysis of structural determinants for protein-DNA binding specificity. Proteins, 84(8), 1147–1161. doi: 10.1002/prot.25061

Bewley, C.A., Gronenborn, A.M., & Clore, G.M. (1998). Minor groove-binding architectural proteins: structure, function, and DNA recognition. Annual Review of Biophysics and Biomolecular Structure, 27, 105–131. doi: 10.1146/annurev.biophys.27.1.105

Huang, J., Zhao, Y., Liu, H., Huang, D., Cheng, X., Zhao, W., … Peng, Y.L. (2015). Substitution of tryptophan 89 with tyrosine switches the DNA binding mode of PC4. Scientific Reports, 5, 8789. doi: 10.1038/srep08789

Schneider, T.D., Stormo, G.D., & Gold, L. (1986). Information content of binding sites on nucleotide sequences. Journal of Molecular Biology, 188, 415–431. Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/0022283686901658?via%3Dihub

Berg, O.G., & von Hippel, P.H. (1987). Selection of DNA binding sites by regulatory proteins—statistical-mechanical theory and application to operators and promoters. Journal of Molecular Biology, 193, 723–750. Retrieved from http://europepmc.org/abstract/med/3612791

Takeda, Y., Sarai, A., & Rivera, V.M. (1989). Analysis of the sequence-specific interactions between Cro repressor and operator DNA by systematic base substitution experiments. Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 86, 439–443. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC286485/

Sarai, A., & Takeda, Y. (1989). λ repressor recognizes the approximately 2-fold symmetric half-operator sequences asymmetrically. Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 86, 6513–6517. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC297874/

Tanikawa, J., Yasukawa, T., Enari, M., Ogata, K., Nishimura, Y., Ishii, S., & Sarai, A. (1993). Recognition of specific DNA sequences by the c-Myb proto-oncogen product: Role of three repeat units in the DNA-binding domain. Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 90, 9320–9324. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC47559/

Kono, H., & Sarai, A. (1999). Structure-based prediction of DNA target sites by regulatory proteins. Proteins, 35, 114–131. Retrieved from http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?arnumber=6961027

Опубліковано
2017-12-22
Цитовано
Як цитувати
Zhitnikova, M. Y., & Shestopalova, A. V. (2017). Комплексоутворення білки-ДНК: контактні профілі в жолобках ДНК. Біофізичний вісник, 2(38), 54-65. https://doi.org/10.26565/2075-3810-2017-38-06
Розділ
Молекулярна біофізика