«ТЕКА СТАНЧИКА» І КРАКІВСЬКА ІСТОРИЧНА ШКОЛА ДРУГОЇ ПОЛОВИНИ ХІХ СТОЛІТТЯ ЩОДО ПЕРСПЕКТИВ ВІДРОДЖЕННЯ ПОЛЬСЬКОЇ ДЕРЖАВНОСТІ
Анотація
У статті розглядаються особливості боротьби поляків у другій половині ХІХ століття за відродження державності внаслідок її втрати підчас поетапного загарбання Росією, Австрією і Пруссією у 1772, 1793, 1795 рр. Спроби поляків на поневолених Росією теренах відродити її під час невдалих Листопадового (1830) і Січневого (1863) повстань жорстоко подавлювалися. Втратив і статус «вільного» міста Краків внаслідок заворушень 1846 р., названих істориками Краківською революцією. Все це породило у широких колах громадськості зневіру та апатію. В свою чергу, колишні активні учасники визвольних змагань також ратували за мирні форми боротьби як способу добитися певних поступок з боку окупаційної адміністрації. До цього закликала «Тека Станчика» («Тека блазня»), авторство якої приписували низці краківських інтелектуалів. 1869 р. в Ягеллонському університету було дозволено відкрити кафедру історії Польщі, яку очолив один із фундаторів краківської історичної школи Юзеф Шуйський. Представники цього напряму в польській історичній науці звинувачували самих поляків у втраті незалежності і виступали проти силових методів відродження державності.
Завантаження
Посилання
Balzer, O. 1890. W obronie historiografii. Rzecz wypowiedziana na Zjeździe historyków polskich w dyskusji nad referatem p. Tadeusza Korzona p.t. „Bledy historiografii naszej w budowaniu dziejów Polski”, Lwów, 20 s.
Balzer, O. 1981. In defense of our historiography. Memoir of the 2nd Congress of Polish Historians. Lviv, vol. 2, p. 143–152. (In Polish).
Balzer, O. 1981. W obronie historiografii naszej. Pamiętnik II Zjazdu Historyków Polskich, Lwów, t. 2, s. 143–152.
Baran, A., Baran, Z. 1984. About Machale Bobrzynski (1849–1935) and the Habsburg myth. Znak, r. 36, nr. 1, p. 95–102. (In Polish).
Baran, A., Baran, Z. 1984. O Machale Bobrzynskim (1849–1935) a mit Habsburgow. Znak, r.36, nr. 1, s. 95–102.
Bardach, J. 2001. About Michal Bobrzynski on the Neva, Seine and Vltava. System and laws in the distant and more recent past. Historical studies on law dedicated to prof. S. Grodziski. Kraków, p. 239–254. (In Polish).
Bardach, J. 2001. O Michalie Bobrzynskim nad Newa, Sekwana i Weltawa. Ustrój i prawa w przeszłości dalszej i bliższej. Studia historyczne o prawie dedykowane prof. S. Grodziskiemu. Kraków, s. 239–254.
Bartel, W. 1972. Michał Bobrzyński (1849–1935). The dispute over the historical Kraków school. 1972. The centenary of the chair of Polish history at the Jagiellonian University 1869–1969. Kraków, p. 145–189. (In Polish).
Bartel, W. 1972. Michał Bobrzyński (1849–1935). Spor o historyczna szkola krakowska. Stulecie katedry historii Polski UJ 1869–1969. Kraków, s. 145–189.
Barycz, H. 1951. To the characterization of Stanisław Smolka. Life and though,. year 2, nr. 4, p. 280–291. (In Polish).
Barycz, H. 1951. Do charakterystyki Stanisława Smolki. Życie i myśl, r. 2, nr. 4, s. 280–291.
Barycz, H. 1972. Stanisław Smolka as an organizer of science, professor and educator. The dispute over the historical Kraków school. The centenary of the department of Polish history at the Jagiellonian University 1869–1969. Kraków, p. 119–144. (In Polish).
Barycz, H. 1972. Stanisław Smolka jako organizator nauki, profesor i wychowawca. Spor o historyczna szkola krakowska. Stulecie katedry historii Polski UJ 1869–1969. Kraków, s. 119–144.
Barycz, H. 2000. Stanisław Smolka in life and science. Kraków, 411 p. (In Polish).
Barycz, H. 2000. Stanisław Smolka w życiu i nauce. Kraków, 2000, 411 s.
Barycz, H. 1975. Stanisław Smolka. Cracow, 410 p. (In Polish).
Barycz, H. 1975. Stanisław Smolka. Kraków, 410 s.
Bidlo, J. 1936. Michał Bobrzyński. Prague, 91 p. (In Polish).
Bidlo, J. 1936. Michał Bobrzyński. Praga, 91 s.
Biliński, L. 2004. Unknown correspondence of Father Walerian Kalinka with Count Stanisław Tarnowski. Arkana, no. 58–59, p. 239–261. (In Polish).
Biliński, L. 2004. Nieznana korespondencja ks. Waleriana Kalinki z hr. Stanisławem Tarnowskim. Arkana, nr. 58–59, s. 239–261.
Bobińska, C. 1954. The dispute over the place of positivism and positivist historians. Historical Quarterly, r. 51, z. 4, p. 178–211. (In Polish).
Bobińska, C. 1954. Spór o miejsce pozytywizmu i historyków pozytywistów. Kwartalnik historyczny, r. 51, z. 4, s.178–211.
Bocheński, A. 1970. On the Kraków School and Michał Bobrzyński. Life and Thought. Year, r. 20, no. 11–12, p. 222–223. (In Polish).
Bocheński, A. 1970. W sprawie szkoły krakowskiej i Michała Bobrzyńskiego. Życie i Myśl, r. 20, nr.11–12, s. 222–223.
Buszczyński, S. 1894. Academy of Arts and the political party of Kraków. Defense of the slandered nation. 2nd ed. Kraków, issue 3. Part 1, p. 18–24. (In Polish).
Buszczyński, S. 1894. Akademia Umiejętności i polityczne stronnictwo krakowskie. Obrona spotwarzonego narodu, wyd. 2, Kraków, Zesz. 3. Cz. 1, s. 18–24.
Buszczyński, S. 1904. What we were, what we are, and what we can be? Krakow. (In Polish).
Buszczyński, S. 1904. Czem bylismy, czem jestesmy, a czem byc mozemy? Krakow.
Buszczyński, S. 1888. Critical analysis of the historical school of Krakow. Defense of the slandered nation. Krakow, issue 2, 318 p. (In Polish).
Buszczyński, S. 1888. Rozbiór krytyczny historycznej szkoły krakowskiej. Obrona spotwarzonego narodu. Kraków, zesz. 2, 318 s.
Buszko, J. 1972. Historians of the "Cracow School" in the Political Life of Galicia. The Dispute over the Historical Cracow School. On the Centenary of the Department of Polish History at the Jagiellonian University 1869–1969. Cracow. (In Polish).
Buszko J. 1972. Historycy „szkoly krakowskiej” w życiu politycznym Galicji. Spor o historyczna szkole krakowska. W stulecie Katedry Historii Polskiej UJ 1869–1969. Kraków.
Buszko, J., Bartel, W. 1953. Scientific chronicle of the Krakow community. Historical Quarterly, year 60, no. 3, p. 355–360. (In Polish).
Buszko, J., Bartel, W. 1953. Kronika naukowa środowiska krakowskiego. Kwartalnik Historyczny, r. 60, nr. 3, s. 355–360.
Ciechomski, W. 1983. The Last Stańczyk. Lad, year 3, no. 9, p. 4. (In Polish).
Ciechomski, W. 1983. Ostatni stańczyk. Lad, r. 3, nr. 9, s .4.
Daszyk, K. 1998. Ideja parlamentarna a kwestia „silnego rzadu” w refleksji historycznej Michała Bobrzyńskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczni, no. 1219, zesz. 125, s. 109–128. (In Polish).
Daszyk, K. 1998. Ideja parlamentarna a kwestia „silnego rzadu” w refleksji historycznej Michała Bobrzyńskiego. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczni, nr. 1219, zesz. 125, s. 109–128.
Daszyk, K. 1997. Stefan Buszczyński about the Kraków of the Stanczyk family. Historical Quarterly, y. 104, p. 75–89. (In Polish).
Daszyk, K. 1997. Stefan Buszczyński o Krakowie stańczyków. Kwartalnik Historyczny, r. 104, s. 75–89.
Drozdowicz, Z. 1990. On the subject and tasks of historical psychology. Specificities of historical knowledge. Poznań. (In Polish).
Drozdowicz, Z. 1990. O przedmiocie i zadaniach psychologii historycznej. Swoistości poznania historycznego. Poznań.
Estreicher, S. 1936. Michał Bobrzyński. Warsaw, 93 p. (In Polish).
Estreicher, S. 1936. Michał Bobrzyński. Warszawa, 93 s.
Filipowicz, S. 1984. The Taming of Political Reason. Political Horizons of the Kraków Historical School. Warsaw, 214 p. (In Polish).
Filipowicz, S. 1984. Ujarminie rozumu politycznego. Polityczne horyzonty krakowskiej szkoły historycznej. Warszawa, 214 s.
Francis, M. 1984. Some remarks on Waldemar Łazuga's monograph devoted to Michał Bobrzyński. Studia Historyczne, yr. 27, z. 4 (107), p. 657–669. (In Polish).
Francis, M. 1984. Kilka uwag o monografii Waldemara Łazugi poświęconej Michałowi Bobrzyńskiego. Studia Historyczne, r. 27, z. 4 (107), s. 657–669.
Gierowski, J. 1972. Józef Szujski as a historian of modern times. The dispute over the historical school of Kraków. The centenary of the department of Polish history at the Jagiellonian University 1869–1969. Kraków, p. 83–94 (In Polish).
Gierowski, J. 1972. Józef Szujski jako historyk czasów nowożytnych. Spor o historyczna szkola krakowska. Stulecie katedry historii Polski UJ. 1869–1969. Krakow, s. 83–94.
Gieysztor, A. 1972. Stanislaw Smolka as a medievalist. The dispute over the historical school of Kraków. The centenary of the department of Polish history at the Jagiellonian University 1869–1969. Kraków, p. 95–118. (In Polish).
Gieysztor, A. 1972. Stanislaw Smolka jako miediewwista. Spor o historyczna szkola krakowska. Stulecie katedry historii Polski UJ 1869–1969. Kraków, s. 95–118.
Górecki, P. 1990. Stanisław Smolka (1854–1924). Nation and history. Polish historians from the enlightenment to the second world war. Toronto, p. 180–196. (In Polish).
Górecki, P. 1990. Stanisław Smolka (1854–1924). Naród i historia. Polscy historycy od oświecenia do drugiej wojny światowej, Toronto, s. 180–196.
Grabski, A. 1975. The Krakow Historical School. Polish Philosophical and Social Thought. Warsaw, vol. 5, p. 535–539. (In Polish).
Grabski, A. 1975. Szkoła historyczna krakowska. Polska myśl filozoficzna i społeczna, Warszawa, t. 5, s. 535–539.
Grabski, A. 1969. From the methodological issues of the so-called Krakow historical school. Methodological Studies, vol. 6, p. 49–86. (In Polish).
Grabski, A. 1969. Z zagadnień metodologicznych tzw krakowskiej szkoły historycznej. Studia Metodologiczne, t. 6, s. 49–86.
Grzybowski, K. 1963. Michał Bobrzyński (1849–1935). Cultural Review. Year, r. 12, no. 17, p. 1–2. (In Polish).
Grzybowski, K. 1963. Michał Bobrzyński (1849–1935). Przegląd Kulturalny, r.12, nr. 17, s. 1–2.
Hetnal, A. 1985. Bobrzynski – historian and statesman. The Polish review. New York, no. 1, p. 99–103. (In Polish).
Hetnal, A. 1985. Bobrzynski – historian and statesman. The polish revive, Nev York, nr.1, p. 99–103.
Janowski, M. 1995. Michał Bobrzyński and the Problem of the Modern State. The Ages Speak, r. 38, no.10, p. 33–35. (In Polish).
Janowski, M. 1995. Michał bobrzyński i problem nowoczesnego państwa. Mówią wieki, r. 38, nr.10, s. 33–35.
Jaskolski, M. 1986. Stańczyk and the "Stanczycy" from the history of symbol. Historyka, vol. 16, p. 21–40. (In Polish).
Jaskolski, M. 1986. Stańczyk i „stanczycy” z dziejów symbolu. Historyka, t. 16, s. 21–40.
Jaskolski, M. 1989. Szujski's Book. Historian, vol. 19, p. 120–136. (In Polish).
Jaskolski, M. 1989. Wokol Szujskiego. Historyka, t. 19, s. 120–136.
Jaworski, W. 1936. Michał Bobrzyński. Vilnius Athenaeum, vol. 11, p. 902–904. (In Polish).
Jaworski, W. 1936. Michał Bobrzyński. Ateneum Wileńskie, r.11, s. 902–904.
Julkowska, W. 2007. Reflections of Lviv, Krakow and Warsaw historians of the second half of the 19th century on the history and current state of Polish historiography. Multicultural historical environment of Lviv in the 19th and 20th centuries. Rzeszów, vol. 5, p. 175–199. (In Polish).
Julkowska, W. 2007. Refleksje historyków lwowskich, krakowskich i warszawskich drugiej polowy XIX wieku na temat dziejów i aktualnego stanu historiografii polskiej. Wielokulturowe środowisko historyczne Lwowa w XIX i XX w. Rzeszów, t. 5, s. 175–199.
Kaute, W. 2003. Conservatism towards the past and future of Poland: the case of Michał Bobrzyński. Lublin, p. 309–318. (In Polish).
Kaute, W. 2003. Konserwatyzm wobec przeszlosci i przyszlosci Polski: casus Michał Bobrzyński. Lublin, s. 309–318.
Kaute, W. 1995. Michał Bobrzyński's Synthesis of Polish History. Man in Culture, no. 67, p. 363–385. (In Polish).
Kaute, W. 1995. Synteza dziejów Polski Michała Bobrzyńskiego. Człowiek w Kulturze, nr. 67, s. 363–385.
Konopczyński, W. 1933. Józef Szujski. 1835–1883. Warsav. (In Polish).
Konopczyński, W. 1933. Józef Szujski. 1835–1883. Warszawa.
Korzon, T. 1890. The Errors of Our Historiography in Building the History of Poland. Lviv, vol. 1, 281 p. (In Polish).
Korzon, T. 1890. Bledy historiografii naszej w budowaniu dziejów Polski. Lwów, t. 1, 281 s.
Korzon, T. 1887. W. Kalinka as a historian. Kraj, no. 3. (In Polish).
Korzon, T. 1887. W. Kalinka jako historyk. Kraj, nr 3.
Łazuga, W. 1982 a. Michał Bobrzyński. Historical Thought and Political Activity. Varsava 284 p. (In Polish).
Łazuga, W. 1982 a. Michał Bobrzyński. Myśl historyczna a działalność polityczna. Warszawa, 284 s.
Łazuga, W. 1982 b. The Last Stańczyk. Michał Bobrzyński. Portrait of a Conservative. Poznań, 219 p. (In Polish).
Łazuga, W. 1982 b. Ostatni stańczyk. Michał Bobrzyński. Portret konserwatysty. Poznań, 219 s.
Maternici, J. 1990. Grunwald, Germany and the Slavic world in Michał Bobrzyński's synthesis of Polish history. The Grunwald tradition. Varsava, part 4, p. 1–42. (In Polish).
Maternici, J. 1990. Grunwald, Niemcy i swiat Slowianski w syntezie dziejów Polski Michała Bobrzyńskiego. Tradycja grunwaldzka. Warszawa, cz. 4, s. 1–42.
Maternicki, J. 1992. Michał Bobrzyński (1848–1935) towards the so-called Jagiellonian idea. Evolution of views and its determinants. Przegląd Humanistyczny, year 36, no. 2, p. 79–96. (In Polish).
Maternicki, J. 1992. Michał Bobrzyński (1848–1935) wobec tzw. idei jagiellońskiej. Ewolucja poglądów i jej uwarunkowania. Przegląd Humanistyczny, r. 36, nr. 2, s. 79–96.
Perkowska, U. 1994. Józef Szujski and his students. Rocznik Krakowski, vol. 60, p. 95–105. (In Polish).
Perkowska, U. 1994. Józef Szujski i jego uczniowie. Rocznik Krakowski, t. 60, s. 95–105.
Prochaska, A. 1890. Rec. Smolka S. Kiejstut and Jagiello. Historical quarterly year 4, p. 574–577. (In Polish).
Prochaska, A. 1890. Rec. Smolka S. Kiejstut i Jagiello. Kwartalnik historyczny, rocz. 4, s. 574–577.
Prochaska, A. 1887. Rec. Smolka S. Year 1386. Historical quarterly, year 1, p. 101–105. (In Polish).
Prochaska, A. 1887. Rec. Smolka S. Rok 1386. Kwartalnik historyczny, rocz. 1, s.101–105.
Smoleński, W. 1887. The Position of Walerian Kalinka in Polish Historiography, Warsaw, 44 p. (In Polish).
Smoleński, W. 1887. Stanowisko Waleriana Kalinki w historiografii polskiej, Warszawa, 44 s.
Suleja, W., Wrzesiński, W. 1987. Disputes about the national and social functions of Polish historians. Polish Historical Society. 1886–1986. Krakow. (In Polish).
Suleja, W., Wrzesiński, W. 1987. Spory o narodowa i społeczna funkcje historyków polskich. Polskie Towarzystwo Historyczne. 1886–1986. Krakow.
Tarnowski, St. 1892. Szujski's youth. Cracow. (In Polish).
Tarnowski, St. 1892. Szujskiego młodość. Kraków.
Tarnowski, St. 1901. Michał Bobrzyński in the National School Council. Cracow, 67 p. (In Polish).
Tarnowski, St. 1901. Michał Bobrzyński w Radzie Szkolnej Krajowej. Kraków, 67 s.
Wasylewski, S. 1933. From the papers of Józef Szujski. Time, no. 71–73. (In Polish).
Wasylewski, S. 1933. Z papierów po Józefa Szujskiego. Czas, nr. 71–73.
Zakrzewski, S. 1935 Michał Bobrzyński An attempt at characterizing a historian. Historical Quarterly, year 49, z. 4, p. 515–539. (In Polish).
Zakrzewski, S. 1935. Michał Bobrzyński Próba charakterystyki historyka. Kwartalnik Historyczny, r. 49, z. 4, s.515–539.
Zakrzewski, S. 1936. Stanisław Smolka Historical issues. Lviv, vol. 1, p. 247–248. (In Polish).
Zakrzewski, S. 1936. Stanisław Smolka Zagadnienia historyczne. Lwów, t. 1, s. 247–248.
Ruda, O. 2007. Vysvitlennia istorii Ukrainy u pratsiakh Yuzefa Shuiskoho. Pivdennyi arkhiv. Istorychni nauky, Kherson, vyp. 26, s. 110–116. (In Ukrainian).
Руда, О. 2007. Висвітлення історії України у працях Юзефа Шуйського. Південний архів. Історичні науки, Херсон, вип. 26, с. 110–116.
Ruda, O. 2008. Yuzef Shuiskyi ta polsko-ukrainski vidnosyny v Halychyni. Historia-mentalnosc-tozsamosc. Miejsce i rola historii oraz historykow w zyciu narodu polskiego i ukrainskiego w XIX i XX wieku. Rzeszow. (In Ukrainian).
Руда, О. 2008. Юзеф Шуйський та польсько-українські відносини в Галичині. Historia-mentalnosc-tozsamosc. Miejsce i rola historii oraz historykow w zyciu narodu polskiego i ukrainskiego w XIX i XX wieku, Жешув.
Sinkevych, Ye. 2002. Zarodzhennia «krakivskoi istorychnoi shkoly» ta diialnist vyznachnykh yii predstavnykiv u druhii polovyni ХІХ–ХХ st. Pivdennyi arkhiv. Istorychni nauky, vyp 7, p. 134–140. (In Ukrainian).
Сінкевич, Є. 2002. Зародження «краківської історичної школи» та діяльність визначних її представників у другій половині ХІХ вул. Південний архів. Історичні науки, вип 7, с. 134–140.
Sinkevych, Ye. 2010. Krakivska istorychna shkola v polskii istoriohrafii, vyd. 1, monohrafiia, Mykolaiv, 332 p. (In Ukrainian).
Сінкевич, Є. 2010. Краківська історична школа в польській історіографії, вид. 1, монографія, Миколаїв, 332 с.
Sinkevych, Ye. Mistse krakivskoi istorychnoi shkoly v polskii istoriohrafii druhoi polovyny ХІХ – ХХ st. Ukrainskyi istorychnyi zhurnal 2008 №1 (478), s. 194–201 (In Ukrainian).
Сінкевич, Є. Місце краківської історичної школи в польській історіографії другої половини ХІХ – ХХ ст. Український історичний журнал 2008 № 1 (478), с. 194–201.