Теоретичні основи досліджень механізмів реалізації державної політики у сфері охорони здоров’я в умовах реформування
Анотація
У статті здійснено комплексний теоретичний аналіз механізмів реалізації державної політики у сфері охорони здоров’я в умовах трансформаційних змін. Розглянуто сучасні виклики, що постають перед системою охорони здоров’я України в контексті соціально-економічної нестабільності, демографічного спаду та повномасштабної збройної російської агресії. Обґрунтовано, що в таких умовах формування та реалізація державної політики у сфері охорони здоров’я має ґрунтуватися на принципах системності, наукової обґрунтованості, адаптивності й стратегічного бачення.
У межах дослідження проаналізовано показники середньої очікуваної тривалості життя населення України у 2020-2021 рр., а також здійснено порівняльну характеристику інерційного сценарію розвитку та сценарію змін, визначених Стратегією демографічного розвитку України на період до 2040 року. Виокремлено основні напрями досліджень вітчизняних науковців у сфері державної політики охорони здоров’я, зокрема щодо нормативно-правового регулювання, забезпечення якості, доступності та безпечності медичних послуг, інституційної модернізації та цифрової трансформації. З’ясовано, що увага авторів зосереджена на розробці правових шляхів подолання проблем надання медичної допомоги, інституційному забезпеченні реформування сфери охорони здоров’я та оптимізації діяльності суб’єктів державного управління галуззю.
Особлива увага приділена розкриттю ролі цифрових технологій у підвищенні ефективності управління у сфері охорони здоров’я, подальшої розбудови вітчизняної системи eHealth, аналітичної підтримки прийняття управлінських рішень, розвитку кадрового потенціалу галузі та моніторингу якості надання послуг.
Доведено, що здійснення аналізу теоретичних основ дослідження механізмів реалізації державної політики у сфері охорони здоров’я має вагомий вплив на виявлення взаємозв’язків сутності змін, напрямів трансформацій, виокремлення прогнозних результатів дослідження та можливих сценаріїв розвитку галузі, а також визначення стратегічних напрямів розвитку сфери охорони здоров’я, зокрема враховуючи ухвалену Урядом Стратегію розвитку системи охорони здоров’я на період до 2030 року.
Завантаження
Посилання
Barzylovych, A.D. (2020). Reforming the healthcare system in Ukraine: strategic aspects. Investments: practice and experience, no. 2, 134–140. URL: http://www.investplan.com.ua/?op=1&z=7011&i=20 [in Ukrainian].
Gavrichenko, D.G. (2020). Institutional support for reforming the healthcare sector in Ukraine. Public administration: improvement and development, no. 9. URL: http://www.dy.nayka.com.ua/pdf/9_2020/62.pdf [in Ukrainian].
Gaievska, L.A., Vasyuk, N.O. (2025). Domestic experience in implementing state policy on digital development (using the healthcare sector as an example). Investments: practice and experience, no. 6, 161–167. URL: https://nayka.com.ua/index.php/investplan/article/ view/5947/6010 [in Ukrainian].
Gaevska, L.A., Vasyuk, N.O., Gamkrelidze, K.Yu. (2025). Foreign experience in implementing state policy on digital development: opportunities for Ukraine. Public Administration: Improvement and Development, no. 4. URL: https://nayka.com.ua/index.php/dy/article/view/6141/6213 [in Ukrainian].
Galai, V.O. (2022). Strategy for reforming the healthcare system in Ukraine. Analytical and comparative jurisprudence, no. 6, 189–194. URL: http://journal-app.uzhnu.edu.ua/article/view/273738/269079 [in Ukrainian].
State Statistics Service of Ukraine. (2022). URL: https://ukrstat.gov.ua/perativ/operativ2020/m_w/arh_nsotj_nas.htm [in Ukrainian].
Lepetan, I.M. (2025). Sustainable development in healthcare. Theoretical and applied aspects of sustainable development of Ukrainian regions: scientific monograph. Volume 1. Riga, Latvia: Baltija Publishing, 668 p. URL: https://dspace.vnmu.edu.ua/bitstream/handle/123456789/9734/%d0%93%d1%80%d0%b0%d0%bd%d0%ba%d0%b8_merged.pdf?sequence=1&isAllowed=y [in Ukrainian].
Lepetan, I.M., Romanenko, S.V. (2025). Strategies for developing human resources in healthcare institutions. EU strategies for competitiveness, growth, and prosperity: Strategic management of competitiveness in the context of European integration processes. Proceedings of the International Scientific and Practical Conference, Dnipro, March 19, 2025. Dnipro: Alfred Nobel University, 282 p. URL: https://dspace.vnmu.edu.ua/bitstream/handle/123456789/9833/%d0%9b%d0%b5%d0%bf%d0%b5%d1%82%d0%b0%d0%bd%2c%20%d0% a0%d0%be%d0%bc%d0%b0%d0%bd%d0%b5%d0%bd%d0%ba%d0%be.pdf?sequence=1&isAllowed=y [in Ukrainian].
Malesh, S.V., Gadyak, I.V. (2025). Effective models of healthcare institution management in the context of healthcare system reform. Philosophy and Management, no. 5(9), 1–11. URL: https://www.euscientists.com/index.php/fag/article/view/225/214 [in Ukrainian].
Mulyar, G. (2020). Healthcare reform: administrative and legal aspects. Legal Gazette, no. 1, 51–57. URL: https://dspace.onua.edu.ua/server/api/core/bitstreams/beaa1049-069d-4431-9fbf-169c7f60451e/cont [in Ukrainian].
Parkhomenko-Kutsevyl, O.I. (2023). Theoretical foundations for reforming the healthcare system in wartime. Public Management and Administration, no. 1 (79), 13–18. URL: http://pa.stateandregions.zp.ua/archive/1_2023/2.pdf [in Ukrainian].
On the approval of the Strategy for Demographic Development of Ukraine for the period until 2040: Order of the Cabinet of Ministers of Ukraine No. 922-r of September 30, 2024. (2024). URL: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/922-2024-%D1%80#Text [in Ukrainian].
On the approval of the Strategy for the Development of the Health Care System for the period until 2030 and the approval of the operational plan of measures for its implementation in 2025-2027: Order of the Cabinet of Ministers of Ukraine No. 34-r dated January 17, 2025. (2025). URL: https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/34-2025-%D1%80#Text [in Ukrainian].
Shevchuk, O. O. (2025). Management strategies for the development of the healthcare sector: Ukrainian realities. Dnipro Scientific Journal of Public Administration, Psychology, and Law, no. 1, 20–24. URL: https://chasopys-ppp.dp.ua/index.php/chasopys/article/view/714/642 [in Ukrainian].
Shimechko, O.S. (2025). Formation and implementation of state policy in the field of healthcare as a factor in improving the quality of life and social well-being in Ukraine. Public Management and Customs Administration, no. 1 (44), 50–54. URL: http://customs-admin.umsf.in.ua/archive/2025/1/11.pdf [in Ukrainian].